Προαθλητικός Έλεγχος
O διαφορετικός τύπος άσκησης επιφέρει διαφορετική ανταπόκριση από μέρους της καρδιάς, η οποία καλείται να ανταποκριθεί σε αυξημένες απαιτήσεις όσο αυξάνεται η ένταση και η διάρκεια της άσκησης. Παρά τα αποδεδειγμένα οφέλη της συστηματικής άσκησης, περιγράφεται αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών συμβαμάτων και αιφνίδιου θανάτου σε άτομα που συμμετέχουν σε υψηλής έντασης σωματικές δραστηριότητες.
Με τον όρο «αθλητική καρδιά» περιγράφονται οι προσαρμοστικές μεταβολές που επισυμβαίνουν στην καρδιά ενός ατόμου που συμμετέχει συστηματικά σε αθλητικές δραστηριότητες. Οι μεταβολές στη δομή και λειτουργία της καρδιάς εξαιτίας της άσκησης που μπορεί να μοιάζουν με συγκεκριμένες καρδιαγγειακές παθήσεις όπως π.χ. μυοκαρδιοπάθειες (υπερτροφική ή διατατική ή αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας) ή/και καναλοπάθειες στο ηλεκτροκαρδιογράφημα. Πρόκειται για μία παραλλαγή της φυσιολογικής καρδιάς με προσαρμογή τόσο σε δομικό, όσο σε και σε λειτουργικό και ηλεκτρικό επίπεδο. Οι αλλαγές αυτές μπορούν να γίνουν αντιληπτές είτε στο ηλεκτροκαρδιογράφημα είτε στο υπερηχογράφημα.
Ο προαθλητικός έλεγχος θα πρέπει να πραγματοποιείται σε κέντρα με εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία, που να είναι σε θέση:
α) να διαγνώσουν υποκλινικές μορφές των καρδιαγγειακών νοσημάτων &
β) να διακρίνουν αξιόπιστα την αθλητική καρδιά από καρδιαγγειακά νοσήματα που σχετίζονται με αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.
Για την ανίχνευση των καρδιακών νοσημάτων σε αθλητές προεξάρχοντα ρόλο έχει
το ατομικό / οικογενειακό ιστορικό,
η κλινική εξέταση και
το ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Κάθε αθλητής πρέπει να ελέγχεται περιοδικά για συμπτώματα θωρακικού άλγους ή δυσφορίας κατά την άσκηση, συγκοπτικά ή προσυγκοπτικά επεισόδια, δύσπνοια ή εύκολη κόπωση μη συμβατή με το επίπεδο της σωματικής αθλητικής δραστηριότητας, υπέρμετρα αυξημένη αρτηριακή πίεση ή παθολογικό καρδιακό φύσημα.
Θα πρέπει να διερευνάται εάν κάποιο μέλος της οικογένειας είχε εμφανίσει καρδιακό επεισόδιο ή αιφνίδιο θάνατο πριν την ηλικία των 50 ετών λόγω καρδιαγγειακής νόσου, καθώς και αν υπάρχει ιστορικό δομικής ή αρρυθμιογόνου μυοκαρδιοπάθειας. Σημαντική είναι η συμβολή της εξέτασης σε μορφές καρδιακών παθήσεων χωρίς εμφανή κλινική έκφραση αλλά και στην εντόπιση πιθανής μυοκαρδίτιδας. Το υπερηχογράφημα καρδιάς θα πρέπει να πραγματοποιείται σε αθλητές υψηλών επιδόσεων που επιδίδονται σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικά αθλήματα και σε κάθε αθλητή με οικογενειακό ιστορικό δομικής ή αρρυθμιογόνου καρδιοπάθειας ή αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, καθώς και σε περιπτώσεις με παθολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα ή με ύποπτη συμπτωματολογία κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Στόχος του καρδιολογικού ελέγχου των αθλητών δεν θα πρέπει να είναι ο αποκλεισμός τους από την άσκηση, αλλά η σωστή συμβουλευτική ως προς το είδος και την ένταση της άσκησης ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο ακίνδυνη και παράλληλα ωφέλιμη για τους ίδιους.